Câu hỏi nhiều lựa chọn là câu hỏi có nhiều đáp án trả lời và người trả lời có thể cùng lúc chọn nhiều đáp án khác nhau. Các đáp án này có thể được thể hiện dưới dạng nhiều biến nhị phân (Có –Không, Ví dụ 1) hoặc được mã hóa dưới dạng các biến có nhiều câu trả lời (Ví dụ 2)
Ví dụ 1: Chị đã từng sử dụng các biện pháp tránh thai nào? (Hướng dẫn: Khoanh tròn tất cả các lựa chọn phù hợp)
1 Thuốc tránh thai 2 Dụng cụ tử cung 3 Bao cao su 4 Tính vòng kinh 5 Thuốc tránh thai khẩn cấp 6 Xuất tinh ngoài âm đạo 7 Vòng tránh thai
Ví dụ 2: Liệt kê 3 khó khăn chị thường gặp nhất trong việc cho con chị bú hoàn toàn? (Sử dụng các mã sau: 1-Không có đủ sữa, 2-Sợ trẻ bị đói, 3-Sợ trẻ không đủ dinh dưỡng, 4-Trẻ không chịu bú, 5-Không biết cách cho bú, 6-Phải đi làm, 7-Gia đình bắt cho trẻ ăn bổ sung sớm, 8.Khác)
Để xử lý các biến nhiều lựa chọn có rất nhiều cách,
trong bài này chúng ta chỉ tập trung vào xử lý dạng biến được thể hiện dưới dạng
nhiều biến nhị phân như ví dụ 1. Sau đây là một số cách thường gặp (sử dụng Data 8)
1. Đối với
bảng phân bố tần số một chiều
a. Ta có thể coi các biến nhị
phân (biến con) của biến nhiều lựa chọn này các biến riêng lẻ và chạy lệnh
phân bố tần số cho các từng biến riêng lẻ như bình thường
Syntax:
Freq [tên biến]
Ví du: Freq q741 q742
q743 q744 q745 q746 q746 q747.
Kết
quả phân bố tần số như sau:
b. Hoặc ta có thể sử dụng phương
pháp phân tích biến nhiều lựa chọn (multiple response analysis). Để
làm được điều này ta cần có thực hiện qua 2 bước.
Bước 1: Mã hóa lại tất các các biến con thành các biến mới bằng
lệnh Recode (xem thêm hướng dẫn về Mã
hóa biến mới từ biến cũ và giữ nguyên biến cũ)
Trong ví dụ này chúng ta sẽ mã hóa biến
q741-q748 thành bptt1 –bptt8 như sau:
Sử dụng syntax sau:
recode q741 (1=1) (0=0) into bptt1.
variable labels bptt1 'bptt1- Bien phap tranh thai'.
value label bptt1
1'Thuoc tranh thai'
0'Khong'.
recode q742 (1=2) (0=0) into
bptt2.
variable labels bptt2 'bptt2- Bien phap tranh thai'.
value label bptt2
2'Dung cu tu cung'
0'Khong'.
recode q743 (1=3) (0=0) into bptt3.
variable labels bptt3 'bptt3- Bien phap tranh thai'.
value label bptt3
3'Bao cao su'
0'Khong'.
recode q744 (1=4) (0=0) into bptt4.
variable labels bptt4 'bptt4- Bien phap tranh thai'.
value label bptt4
4'Tinh vong kinh'
0'Khong'.
recode q745 (1=5) (0=0) into
bptt5.
variable labels bptt5 'bptt5- Bien phap tranh thai'.
value label bptt5
5'Thuoc tranh thai khan cap'
0'Khong'.
recode q746 (1=6) (0=0) into bptt6.
variable labels bptt6 'bptt6- Bien phap tranh thai'.
value label bptt6
6'Xuat tinh ngoai am dao'
0'Khong'.
recode q747 (1=7) (0=0) into
bptt7.
variable labels bptt7 'bptt7- Bien phap tranh thai'.
value label bptt7
7'Vong tranh thai' 0'Khong'.
Bước 2: Thiết lập
tập hợp các biến con (Multiple set) gồm
các biến mới tạo thành và chạy lệnh phân bố tần số (frequencies)
Syntax:
MULT
RESPONSE GROUPS=$bptt 'bptt-Bien phap tranh thai da su dung' (bptt1 bptt2 bptt3
bptt4 bptt5 bptt6 bptt7 (1,7))
/FREQUENCIES=$bptt
/MISSING=MDGROUP.
Kết
quả phân bố tần suất theo phân tích biến nhiều lựa chọn (multiple response
analysis).
2.Đối với bảng phân bố tần suất 2 chiều:
Để áp dụng phương
pháp phân tích biến nhiều lựa chọn đối với bảng 2 chiều, ta cũng cần tiến hành
theo 2 bước tương tự.
Bước 1: Tương tự ở trên
Bước 2: Thiết lập tập hợp các biến con và chạy lệnh
crosstab theo hướng dẫn sau.
Lưu ý: Trong phân
tích các bảng 2 chiều của biến nhiều lựa chọn, chúng ta cần phân biệt rõ sự
khác biệt giữa % câu trả lời (response) và % các trường hợp (cases) để tránh nhầm
lẫn khi phân tích và phiên giải kết quả:
-%
câu trả lời cho chúng ta biết % tổng số câu trả lời của mỗi lựa chọn. Ví dụ trong
500 lượt trả lời thì có 100/500 lượt trả
lời đáp án A, 150/500 trả lời đáp án B, 250/500 trả lời đáp án C thì ở đây tỉ lệ
trả lời A là 20%, B là 30%, C là 50%. Tổng % của các đáp án sẽ luôn phải bằng 100%.
-% số trường hợp (ở đây có thể hiểu là số người trả lời) cho
chúng ta biết % số trường hợp lựa chọn một đáp án nào đó. Ví dụ trong 80 người
trả lời, có 40/200 ( 20%) người lựa chọn đáp án A, 180/200 (90%) người lựa chọn
đáp án B, 80/200 (40%) người lựa chọn đáp án C. Trong trường hợp này thì tổng %
của các đáp án có thể lớn hơn 100% do một người có thể được lựa chọn nhiều đáp
án, thậm chí là cả 3 đáp án.
Ví dụ: Chúng ta
muốn tìm hiểu về các biện pháp tránh thai đã sử dụng giữa những phụ nữ đã có
con và chưa có con?
Syntax: Đối với
trường hợp muốn tìm hiểu tỉ lệ các biện pháp tránh thai đã sử dụng (% responses)
MULT RESPONSE GROUPS=$bptt 'bptt-Bien phap
tranh thai da su dung' (bptt1 bptt2 bptt3 bptt4 bptt5 bptt6 bptt7 (1,7))
/VARIABLES=q36(0 1)
/TABLES=$bptt BY q36
/CELLS=ROW COLUMN TOTAL
/BASE=RESPONSES
/MISSING=MDGROUP.
Kết
quả phân bố tần số theo % trả lời
Syntax: Đối với trường hợp muốn tìm hiểu tỉ lệ các biện pháp tránh
thai đã sử dụng trong số phụ nữ (% cases)
MULT
RESPONSE GROUPS=$bptt 'bptt-Bien phap tranh thai da su dung' (bptt1 bptt2 bptt3
bptt4 bptt5 bptt6 bptt7 (1,7))
/VARIABLES=q36(0 1)
/TABLES=$bptt BY q36
/CELLS=ROW COLUMN TOTAL
/BASE=CASES
/MISSING=MDGROUP.
|